Tốc độ sáng tạo, đổi mới và thay đổi công nghệ, bối cảnh kinh tế - chính trị - xã hội đã làm thay đổi cục diện của hệ sinh thái kinh doanh. Vì vậy, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp luôn phải cố gắng để thích ứng với thị trường thay đổi liên tục. Thích ứng với sự thay đổi không còn là một sự lựa chọn nữa; đó là một năng lực thiết yếu để tồn tại và phát triển bền vững.

Tầm quan trọng của khả năng thích ứng trong lãnh đạo

Khả năng thích ứng là khả năng nhận biết, làm chủ phản ứng, sẵn sàng học các kỹ năng mới và tái tập trung vào những gì thực sự cần thiết để đón nhận sự thay đổi. Những thay đổi thường không được dự đoán trước khi có đủ thời gian để cân nhắc và lập kế hoạch, vì vậy khả năng thích ứng linh hoạt rất quan trọng để duy trì đà phát triển.

• Việc thích ứng với những tình huống mới giúp bạn phát triển nhiều kỹ năng lãnh đạo mới.

• Thế giới kinh doanh không ngừng thay đổi và những người có khả năng thích ứng nhanh chóng sẽ là những người phát triển mạnh mẽ. Bằng cách sẵn sàng đón nhận sự thay đổi, bạn sẽ có thể xác định các cơ hội mới, phát hiện các xu hướng mới nổi và tiên phong đổi mới trong ngành.

• Các nhà lãnh đạo thích ứng là người chủ động. Sự lãnh đạo chủ động rất quan trọng đối với một tổ chức vì nó giúp bạn dự đoán và giải quyết các thách thức trước khi chúng trở thành vấn đề lớn, nắm bắt các cơ hội khi chúng phát sinh và duy trì lợi thế cạnh tranh trong môi trường kinh doanh đang thay đổi nhanh chóng.

• Bằng cách sẵn sàng học các kỹ năng mới và đón nhận những thử thách mới, bạn có thể truyền cảm hứng cho nhóm của mình, giúp họ có động lực và thúc đẩy doanh nghiệp của bạn phát triển.

Điều quan trọng cần nhớ là khả năng thích ứng không chỉ là học các kỹ năng mới hoặc đón nhận những thử thách mới. Đó còn là việc có tư duy đúng đắn. Bạn phải cởi mở với những ý tưởng mới, sẵn sàng chấp nhận rủi ro và thoải mái với sự không chắc chắn.

Biểu hiện của khả năng thích ứng với sự thay đổi

Để trở thành một nhà lãnh đạo có khả năng thích ứng tốt, bạn cần phải rèn luyện liên tục. Từ đó thể hiện một số đặc điểm:

• Sẵn sàng nỗ lực nhiều hơn khi có sự thay đổi.

• Tư duy tích cực, ngay cả trong các hoàn cảnh không như ý.

• Linh hoạt trong lịch trình, phong cách lãnh đạo và phương pháp làm việc.

• Háo hức học hỏi và sử dụng công nghệ mới hữu ích.

• Khả năng xác định lại ưu tiên công việc và hành động.

3 loại linh hoạt các nhà lãnh đạo cần quan tâm để thích ứng với sự thay đổi

Nếu bạn muốn cải thiện khả năng thích ứng với sự thay đổi, hãy rèn luyện 3 thành phần của khả năng thích ứng tại nơi làm việc: tính linh hoạt trong nhận thức, tính linh hoạt về cảm xúc và tính linh hoạt trong tính cách.

Linh hoạt trong nhận thức

Tận dụng khả năng sử dụng các cách thức suy nghĩ và khung tư duy khác nhau.

Các nhà lãnh đạo có sự linh hoạt trong nhận thức có thể kết hợp các cách thức suy nghĩ và khung tư duy khác nhau vào việc lập kế hoạch, ra quyết định và quản lý công việc hàng ngày của họ. Họ có thể đồng thời hình thành nhiều kịch bản trong tâm trí và có thể biết khi nào cần thay đổi và thực hiện thay đổi.

Tính linh hoạt trong nhận thức cho thấy tư duy phân tích, quan tâm đến việc phát triển các phương pháp mới, khả năng nhìn thấy và tận dụng các kết nối mới cũng như xu hướng làm việc hiệu quả trong toàn tổ chức. Những nhà lãnh đạo này sẵn sàng học hỏi kinh nghiệm và nhận ra khi các phương pháp cũ không hiệu quả.

Linh hoạt trong cảm xúc

Tận dụng khả năng biến đổi cách tiếp cận trong xử lý cảm xúc của bản thân và người khác.

Các nhà lãnh đạo có sự linh hoạt về mặt cảm xúc sẽ thay đổi cách tiếp cận để giải quyết cảm xúc của chính họ và của người khác - một lĩnh vực mà nhiều nhà lãnh đạo thường bỏ qua. Một nhà lãnh đạo linh hoạt về mặt cảm xúc sẽ cảm thấy thoải mái với quá trình chuyển đổi, bao gồm đau buồn, phàn nàn, lo lắng và phản kháng.

Việc thích ứng với sự thay đổi đòi hỏi sự đồng thuận và thảo luận giữa nhà lãnh đạo và những người trải qua sự thay đổi. Một nhà lãnh đạo  thiếu tính linh hoạt về mặt cảm xúc sẽ phớt lờ những mối quan tâm và cảm xúc của người khác, dẫn đến cuộc thảo luận không diễn ra thuận lợi. Đồng thời, một nhà lãnh đạo có khả năng thích ứng về mặt cảm xúc sẽ đẩy mạnh quá trình thay đổi trong tổ chức.

Linh hoạt trong Tính cách

Rèn luyện khả năng duy trì đồng thời sự lạc quan và sự thực tế.

Những nhà lãnh đạo thể hiện sự linh hoạt trong tính cách có một tư duy lạc quan dựa trên thực tế và sự cởi mở. Họ sẽ thừa nhận tình hình xấu nhưng đồng thời hình dung một tương lai tốt đẹp hơn. Họ không lạc quan một cách mù quáng, cũng không bi quan và chán nản. Sự mơ hồ được chấp nhận. 

Bằng cách học và thực hành những hành vi tăng cường tính linh hoạt về mặt nhận thức, cảm xúc và tính cách, bạn có thể trở nên dễ thích ứng hơn, và từ đó giúp đội ngũ thích ứng với sự thay đổi.

Lời khuyên để lãnh đạo thích ứng với sự thay đổi tốt hơn

Bạn có thể sử dụng những gợi ý sau đây để thích ứng với sự thay đổi một cách hiệu quả và dẫn dắt đội ngũ của bạn tiến lên phía trước:

• Nhìn nhận sự thay đổi như một cơ hội. Các nhà lãnh đạo phát triển mạnh mẽ trong thế giới VUCA (biến động, không chắc chắn, phức tạp và mơ hồ) xem sự thay đổi là cơ hội hơn là mối đe dọa. Thay vì chống lại sự thay đổi, họ khuyến khích đội ngũ của mình đón nhận nó. Điều này bắt đầu bằng việc nuôi dưỡng một nền văn hóa coi trọng sự đổi mới và linh hoạt. Các nhà lãnh đạo nên khuyến khích nhân viên nhìn nhận sự thay đổi là cơ hội để học hỏi, phát triển và cải tiến các quy trình.

• Tầm nhìn chiến lược. Mặc dù khả năng thích ứng là quan trọng nhưng các nhà lãnh đạo cũng phải duy trì tầm nhìn chiến lược rõ ràng. Thay đổi không nên dẫn đến hỗn loạn hoặc mất phương hướng. Các nhà lãnh đạo cần mang lại nhận thức mạnh mẽ về mục đích và phương hướng cho nhóm của mình, ngay cả trong những thời điểm không chắc chắn. Tầm nhìn này sẽ hướng dẫn việc ra quyết định và giúp ưu tiên các hành động trong giai đoạn thay đổi.

• Tò mò. Hãy đặt nhiều câu hỏi. Hãy thắc mắc, khám phá và suy nghĩ trước khi đánh giá và quyết định.

• Đừng quá cứng nhắc với một kế hoạch duy nhất. Hãy chuẩn bị sẵn Kế hoạch B (và C).

• Tạo ra các hệ thống hỗ trợ. Đừng đi một mình. Hãy tìm đến những người cố vấn, bạn bè, chuyên gia huấn luyện, đồng nghiệp giỏi chuyên môn và đáng tin cậy, thành viên trong gia đình và những người khác để đóng vai trò là hệ thống hỗ trợ của bạn trong những thời điểm thay đổi. Khuyến khích nhân viên làm điều tương tự.

• Hiểu rõ các phản ứng của riêng bạn đối với sự thay đổi. Bạn phải rõ ràng về cảm xúc và suy nghĩ của mình đối với những thay đổi để có thể phản hồi đúng đắn với người khác.

• Hòa mình vào môi trường và tình huống mới. Hãy làm điều này khi bạn đối mặt với sự thay đổi, hãy luyện tập bằng cách tham gia các hoạt động, gặp gỡ những người mới và thử những điều mới thường xuyên.

• Nuôi dưỡng văn hóa học tập. Văn hóa học tập là nơi nhân viên được khuyến khích liên tục phát triển kỹ năng và kiến ​​thức của mình. Các nhà lãnh đạo nên tạo ra một môi trường hỗ trợ học tập, thử nghiệm và đổi mới. Điều này giúp tổ chức luôn phù hợp và thích ứng với các tình huống thay đổi một cách hiệu quả.

• Giao tiếp hiệu quả. Giao tiếp rõ ràng và hiệu quả là năng lực quan trọng trong thời kỳ VUCA. Các nhà lãnh đạo cần phải minh bạch về lý do thay đổi, tác động tiềm tàng đối với tổ chức và các bước thực hiện để thích ứng. Việc cập nhật định kỳ và tạo ra các kênh giao tiếp mở giúp giảm bớt lo lắng và xây dựng niềm tin giữa các thành viên trong đội ngũ.

Xem thêm: Chương trình Huấn luyện “Năng lực Trình bày Thực tiễn & Truyền cảm hứng”.

• Xây dựng đội ngũ đa dạng và hòa nhập. Sự đa dạng và hòa nhập là yếu tố cần thiết để thích ứng hiệu quả. Một đội ngũ đa dạng tập hợp các cá nhân có quan điểm và kinh nghiệm khác nhau, điều này có thể dẫn đến các giải pháp sáng tạo hơn. Sự hòa nhập đảm bảo rằng tất cả các thành viên trong đội ngũ cảm thấy được nhìn nhận giá trị và đóng góp những ý tưởng tốt nhất của họ. Bằng cách xây dựng một đội ngũ đa dạng và hòa nhập, các nhà lãnh đạo có thể thích ứng tốt hơn với sự thay đổi và sự không chắc chắn.

"Để cải thiện, chúng ta cần thay đổi. Để hoàn hảo, chúng ta cần thay đổi thường xuyên." - Winston Churchill. Khả năng lãnh đạo thực sự đòi hỏi phải thừa nhận cả điểm yếu lẫn điểm mạnh, cũng như sự can đảm đưa ra những quyết định tự hoàn thiện và liên tục mở rộng vùng an toàn để thích ứng với sự thay đổi của bối cảnh. Giờ đây, khả năng thích ứng không còn là một sự lựa chọn; đó là điều kiện thiết yếu cho sự tồn tại và phát triển bền vững.

Tìm hiểu: Chương trình Huấn luyện “Lãnh đạo Đội ngũ Thích ứng Linh hoạt”